Sudah makan? Sudah mandi? In het Nederlands betekent dit: Heb je al gegeten? Heb je je al gewassen? Het is het eerste dat Indonesiërs doorgaans aan je vragen wanneer ze je zien, nadat ze je begroet hebben en gevraagd hebben hoe het gaat. Andere zaken die ze graag weten is waar je naartoe gaat of vanwaar je komt.
Of ik al gegeten had, deze vraag verbaasde me niet zo. Maar de vraag of ik mezelf al gewassen had, daar schrok ik de eerste keren toch van. Stonk ik dan? Ik vond het ook een inbreuk op mijn privacy.
Maar voor Indonesiërs is het een manier om interesse te tonen in de andere persoon.
Het kan echter ook schaamte met zich meebrengen.
Ik douch me namelijk elke ochtend in Indonesië. Eén keer per dag. Als ik niet veel fysieke inspanningen geleverd heb, blijft het daar dan ook bij omdat ik niet gezweet heb. Maar Indonesiërs wassen zich twee keer per dag. Dus als ze me in de namiddag/avond vragen of ik me al gewassen heb, antwoord ik steevast: ja, deze ochtend. Wat voor hen dus geen goed antwoord is.
Ik vind het niet zo makkelijk om de hygiëne in Indonesië te begrijpen. Langs één kan wassen ze zich twee keer per dag en wanneer ze naar het toilet gaan, wassen ze zich ook met water in plaats dat ze wc-papier gebruiken. Niet alleen beter voor het milieu, maar ook hygiënischer. Toegegeven, ze gebruiken hun linkerhand, maar deze wassen ze nadien met zeep. Bovendien zullen ze hun linkerhand nooit uitsteken om je te begroeten, te eten of om je iets te geven.
Langs de andere kant, gebruiken wildvreemde mensen mijn teenslippers zonder het te vragen. Als je een huis of een gebouw betreedt, doe je dit zonder schoenen. Ik draag in Indonesië, net zoals de meeste mensen in de dorpen, bijna altijd teenslippers omdat deze makkelijk aan en uit gaan en ik dit dus meermaals per dag moet doen. Als er veel volk aanwezig is, staan er dan ook veel paren teenslippers aan de ingang. Sommige Indonesiërs hebben de gewoonte om eender welk paar te nemen wanneer ze terug buiten komen. En dit wordt doorgaans aanvaard.
Zo was ik op een dag mijn teenslippers kwijt en bleek dat een familielid deze had aangetrokken. Aangezien ik een westerse toerist ben, vroeg iedereen haar om ze terug te geven. Waar ze in het begin niet happig op was, want ik kon toch gewoon een ander paar pakken. Tot ze zag dat het voor mij was. Ik kreeg mijn teenslippers terug, maar had het zelf moeilijk met de hygiëne. Niet dat ik vies ben van andere mensen, maar voeten zijn nu eenmaal een gevoelige plaats voor schimmels en ik had er niet veel zin in om deze eventueel over te krijgen.
Wanneer Indonesiërs eten, doen ze dit met hun handen, zoals eerder vermeld met de rechterhand om precies te zijn. Als ze gewoon thuis zijn, gaan ze hun handen voor en na het eten wassen. Maar als ze in groep zijn, voor een familiefeest of een begrafenis bijvoorbeeld, worden er verschillende bakken met water voorzien. Deze bakken met water worden ook gedeeld.
Allemaal goed en wel, maar ik ben er niet zo voor te vinden om mijn handen te wassen in water dat al vuil is.
Zeker na het eten, wanneer het water er niet meer als water uitziet. Ik kan met mijn handen eten, maar ben trager dan de Indonesiërs, dus ben dan ook meestal de laatste om mijn handen te wassen.
Er zijn volgens mij twee redenen waarom Indonesiërs hierin lakser zijn. De eerste is omdat ze in het algemeen veel delen, zeker onder familieleden en vrienden die doorgaans ook als familie beschouwd worden. Wat van jouw is, is van mij en omgekeerd. Dus welke teenslippers je neemt, maakt niet zo veel uit want er is sowieso een ander paar dat je gewoon kan nemen. De tweede reden is omdat ze minder geïnformeerd zijn. Ze denken niet echt na over een eventuele voetschimmel die ze zo doorgeven. Ze staan er niet bij stil omdat het hen nooit geleerd is.
Gelukkig zijn Indonesiërs er over het algemeen wel heel bewust van dat wij andere gewoonten hebben en zullen ze me meestal een voorkeursbehandeling geven. Ze zullen me naar de badkamer leiden om mijn handen te wassen en zullen mijn spullen steeds teruggeven. Ze tonen bovendien oprecht interesse in andere mensen en culturen.
