Op een dag was Sardi ziek. Hij ging naar de verpleegster van het dorp – er is geen dokter – en moest daar een tijdje blijven. Hij werd namelijk aan een baxter gelegd. Toen ik bij hem was, smeekte hij me om niets tegen zijn moeder of vader te zeggen. Als ouder zou ik het graag weten als mijn kind ziek is, ook als deze al volwassen is.
Maar Sardi zei me dat het beter was dat zijn ouders geen stress hadden over iets wat niet nodig was.
Dit gebeurt wel vaker in Indonesië. Toen Sardi’s vader problemen had met zijn hart mocht Sardi ook niets zeggen tegen zijn zus en broer die verder weg wonen. Want ze zouden zich alleen maar zorgen maken en konden toch niets doen. Dus was het beter dat ze niets wisten. Ook wanneer het even leek dat zijn vader het niet ging halen, mochten ze niet op de hoogte gebracht worden.
Ik vond dit zeer moeilijk. Als iemand die mij dierbaar is serieus ziek is, zou ik het sowieso willen weten. En niet wanneer het te laat is. Oké, de zus en broer wonen ver en hebben minstens twee dagen nodig om in Gotong Royong te geraken. Bovendien kost het met de bus meer dan ze zich kunnen veroorloven. Maar ik zou op zijn minst de informatie willen hebben om eventueel nog te kunnen doen wat mogelijk is. Al is het maar een telefoontje.
Het achterhouden van informatie is iets waar we regelmatig over discussiëren, om niet te zeggen ruzie over maken. Ik ben graag van alles op de hoogte, en liefst zo snel mogelijk zodat er naar oplossingen gezocht kan worden. Niet wanneer het eigenlijk al te laat is en ik voor voldongen feiten kom te staan.
Ik had een gesprek met Sardi’s baas over communicatie met zijn personeel. Vaak laten zij ook niets weten tot de laatste moment. Wanneer ze ziek zijn en de jungle trekking niet kunnen begeleiden bijvoorbeeld. Dan bellen ze ’s ochtends en moet hij nog op zoek naar een nieuwe gids.
Eén van zijn chauffeurs ging toeristen ophalen van de luchthaven, maar kreeg problemen met zijn auto. Hij geraakte er niet. In plaats van zijn baas op de hoogte te brengen hoopte hij het nog gemaakt te krijgen zodat hij toch nog naar de luchthaven kon rijden en geen inkomsten zou verliezen. Maar ondertussen waren de toeristen al aangekomen. Geen auto, dus slecht voor de reputatie van het bedrijf. De luchthaven is ook drie à vier uur rijden, dus je kan niet snel een andere auto sturen.
Ik werk er hard aan met Sardi om hem te leren mij steeds op de hoogte te brengen, ook als het slecht nieuws is. Het is een zwaar proces, beetje bij beetje verbetert het. Aangezien hij zijn best doet om mij te geven wat ik nodig heb, vroeg ik me af of ik hem bepaalde dingen beter niet vertel als het niet nodig is. Om hem geen extra stress te bezorgen.
Hij was duidelijk, hij wilde het dan liever niet weten.
Tot ik hem laatst iets vertelde dat bijna een jaar geleden gebeurd was en ik nu wel moest zeggen. Ik vroeg hem of hij het liever wel geweten had. Nu blijkt dat hij blij is dat ik het hem gezegd heb en het inderdaad liever vroeger had geweten.
Het zit heel diep in de cultuur, vele Indonesiërs houden informatie achter. Ze denken dat ze daarmee de andere persoon een plezier doen, want deze heeft minder stress. Vaak is het ook omdat ze schrik hebben van de gevolgen en liever niets zeggen. Want als het niet uitkomt, zijn er geen problemen en komen ze ermee weg.
Maar mijn ervaring met Sardi toont toch maar weer aan dat transparantie en eerlijkheid op de lange termijn beter is. Ook al doet het pijn op de moment zelf, het is beter om op de hoogte te zijn en tijd te hebben om oplossingen te vinden. En het achterhouden van informatie is nooit een goede basis voor een gezonde relatie. Het maakt niet uit in welke cultuur.
