Fitri is een vrouw die een tijd gewerkt heeft in het guesthouse waar ik doorgaans verblijf als ik in Bukit Lawang ben. Een heel positieve vrouw, steeds met een lach op haar gezicht die ook altijd oprecht geïnteresseerd is in andere mensen en hen een goed gevoel wil geven.
In het begin van het jaar werd ze ziek. Ze had buikpijn, koorts en viel enorm veel af. Na enkele maanden werd het erg zorgwekkend. Ze moest dringend naar het ziekenhuis, maar had hier het geld niet voor. Aangezien veel toeristen haar kennen en haar ook een warm hart toedragen, werd er een inzamelingsactie gevoerd. Al snel hadden ze het benodigde bedrag bijeen verzameld.
Er werd gezegd dat iedereen op de hoogte gehouden ging worden van zodra er nieuws was. Nuria kende de toeristen die met Fitri naar het ziekenhuis gingen en hield contact met hen. Tot ze op een bepaald moment niet meer wilden antwoorden.
Het bleek dat Fitri tuberculose had. En ze wilde niet dat iemand in het dorp dit te weten kwam. Er rust namelijk een groot taboe op tuberculose in Indonesië en iedereen zou haar mijden. Het was echter problematisch omdat er vermoedens waren dat het open tuberculose was, wat zeer besmettelijk is voor de omgeving. Fitri woont dicht bij de grootmoeder van Sardi die ondertussen al eind de negentig is. Dus ik maakte me wel zorgen. Uiteindelijk zou het toch een gesloten tuberculose geweest zijn, dus de paniek ging snel weer liggen.
Het is een voorbeeld van hoe belangrijk het is voor Indonesiërs hoe ze gezien worden door hun omgeving.
In een klein dorp is dat natuurlijk altijd sterker, omdat je in een meer gesloten omgeving woont. Maar in een cultuur waar de groep belangrijker is dan het individu, wil je niet uitgesloten worden. Want dan verlies je praktisch alles.
Als er een feest gegeven wordt voor een huwelijk of een besnijdenis, dan wordt heel de familie bijeen geroepen. En er wordt aan ieder van hen gevraagd om financieel bij te dragen, zodat ze een zo groot mogelijk feest kunnen geven.
Voor mij is dit soms moeilijk te begrijpen. Want als er iemand ziek wordt en naar het ziekenhuis moet, dan gaan ze niet want dit kost te veel geld. Wat in veel gevallen waar is, ze kunnen het vaak niet betalen. Maar zou het dan niet beter zijn om kleinere feesten te geven en het geld te houden voor wanneer het echt nodig is?
Ik begrijp wel dat het moeilijk is omdat er enorm wordt neergekeken op arme mensen. Sardi heeft zijn hele leven gehoord dat hij niets waard is en lelijk is omdat hij arm is. Zijn huidskleur is donkerder dan de gemiddelde Indonesiër omdat hij steeds op de plantage of in de bouw heeft gewerkt. Het is een teken van armoede. Ik snap dat ze graag willen laten zien aan de omgeving dat ze wel geld hebben. Ze schamen zich als ze een kleiner feest moeten geven, want dan tonen ze dat ze niet genoeg geld hebben.
In een samenleving zoals in de dorpen van Sumatra is gemeenschap enorm belangrijk. Dus hoe andere mensen je zien, is een status symbool. Soms heel vermoeiend voor iemand als ik die zich over het algemeen weinig aantrekt van wat andere mensen over mij denken.
Zo zou de familie van Sardi graag hebben dan ik converteer naar de islam. Niet om het te praktiseren, ik mag gewoon blijven wie ik ben en moet niets veranderen aan mijn kleding of gedrag. Het is enkel om te laten zien aan de omgeving dat ik moslima ben. Want de buren maken er opmerkingen over dat Sardi samen is met iemand dat geen moslima is.
Ik wil me niet converteren naar de islam en zou dit alleen doen als het echt niet anders kan voor praktische redenen. Al zeker niet omdat de buren het willen. Ik zou het absoluut geen probleem vinden als Sardi zijn ouders tegen hun omgeving zouden zeggen dat ik moslima geworden ben. Maar dit is niet voldoende. Er moet een ceremonie zijn om het te bewijzen. Gelukkig respecteert de familie me genoeg om me er niet constant over lastig te vallen. Ze zouden me zelfs nooit rechtstreeks erover aanspreken.
